Абаҩхатәра злаз апоет Владимир Алеқсандр-иҧа Ахьиба диижьҭеи 80 шықәса ҵит. СССР ашәҟәыҩҩцәа Реидгылеи Аҧсны ашәҟәыҩҩцәа Реидгылеи ирылаз Владимир Ахьиба диит 1938 ш. ианвар 23 рзы Гәдоуҭа араион Жәандәрыҧшь ақыҭан. Жәандәрыҧшьтәи ашкол аҟны 8 шықәса аҵара аниҵа, ажәбатәи акласс хиркәшеит Мгәыӡырхәатәи абжьаратәи ашкол аҟны. 1956 ш. Владимир Ахьиба дҭалоит Кьалашәыртәи (Аҟәа) ақыҭанхамҩатә техникум (ҩышықәса рышьҭахь Аҽгәараҟа (усҟан – Гал араион) ииаргоит). Атехникум далгоит 1961 шықәсазы.

Ҳаҧсадгьыл ашәарҭара ианҭагыла, Қырҭтәыла ар шьаҭанкыла ҳақәхра гәҭакыс иҟаҵаны ианҳақәла, аҕа иқәцаразы, агәаҕьреи агәымшәареи аарҧшны абџьар шьҭызхыз аҭыҧҳацәа еиҿамсцәа иреиуоуп ҩыџьа аеҳәшьцәа: усҟан 16 шықәса зхыҵуаз Илонеи 17 шықәса ирҭагылаз Медеиеи Кәакәасқьыраа.

Акыр шықәса раахыс ахәаҧшцәа  ибзианы дыр­дыруеит аоператә шәа­ҳәаҩы изанааҭ змоу, арҵаҩы, ааӡаҩ, аиҭагаҩ, Аҧсны жәлар рартист Борис Амҷба. Февраль 17 рзы уи 85  ш. ихыҵра аиубилеи агәалаҟара бзиа иманы даҧылеит. Аханатә еиҧш, аҟазара амаҵ азызуа ашәаҳәаҩ ирҿиаратә мҩа мҽхакы ҭбаала еиларсуп.

Февраль 15 азы 55 шықәса ихыҵра азгәеиҭеит ашьапылампыл азы СССР аспорт азҟазарахь акандидат, Асовет Еидгыла аҿар еизгоу ркоманда, Аҟәатәи, Қарҭтәи «Динамо» ахәмарҩы, Аԥсны зҽаԥсазтәыз азыҟаҵаҩ Саид Заур-иԥа Ҭарба.

Уи иԥсҭазаара еиҳарак азикит иалиԥшааз аус амаҵ аура, аԥсуа шьапылампыл иреиӷьу атрадициақәа реиқәырхара, уи ахьӡ-аԥша аихаҳара. Зыҟаҵаҩк иаҳасабала иусура ашықәсқәа раан, уи иааӡеит иаԥсаҵәҟьоу ашьапылампыласҩцәа рабиԥара. Аҿари аспорти русқәа рзы аҳәынҭеилакы Саид Заур-иԥа имшира идырныҳәалеит, иара убас хыԥхьаӡара рацәала уи ихәмарра згәалашәо.

Аԥсуаа ражәа иалаҵаны ирҳәоит  «Аҽы ҧсыр  адәы аҭынхоит, ауаҩы – иажәа».

Аиашазы, ҳазну ари адунеи – уаароуп, уи  ахааназгьы  наунагӡа аӡәгьы ирҭаӡом. Аха ауаҩы идунеи аниҧсахлак ашьҭахь, инижьыз адунеи аҟны ишьҭра аныжьра зегьы ирылшом…

«Милаҭ бааҧсы ыҟаӡам, ибааҧсу апо­ли­тикцәа роуп» – иҳәон Аҧсны аҩбатәи Ахада Сергеи Уасил-иҧа Багаҧшь.

Ирацәоуп асеиҧш изырҳәоз амзызқәа. СССР ааӡамҭацәа – аинтернационализм зегьы рхадараҿы иҳаргылон. Ҳәара аҭахым, анационалист дахьугалак иара имилаҭ  ада даҽа милаҭк дуаҩуп ҳәа дишьаӡом. Усеиҧш ирааӡаз, атәым милаҭ атәамбара злыжжуа, насгьы «амшә зааӡаз дафеит», ҳәа ҳадгьыл иарцәыцәыз ақырҭуа жәлар рҵакыра роуп «ҳтәыла ҭашәырцәы, ақырҭуа дгьыл – ақырҭқәа рзы», ҳәа еибарҳәҳәо ҳаҳҭнықалақь Аҟәа аҧшаҳәа инавалаз. Урҭ «ҳашьцәа» 1992 шықәсазы ҳажәҩан цқьа ашәшьы нахадырҧеит.