Аҟараул Аҳәынҭқарратә бираҟ аныҩнаргала ашьҭахь дықәгылеит Жәлар Реизара Аиҳабы Лаша Ашәба. Уи еизаз идирдырит агәырӷьаратә еилатәара зхы алазырхәырц Аԥсныҟа иааз асасцәа.
Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахадас иалху Бадра Гәынба, Аконституциатә усӡбарҭа аусзуҩцәа шыҟоу, Аԥсны Аҳәынҭқарра Аконституциа атекст инапы нақәҵаны, Аԥсны жәлар рҿаԥхьа ҭоуба иуит.
«Ҭоуба зуеит, сымч-сылша, схы-сыхшыҩ, сыԥсҭазаара зегьы Сыԥсадгьыл, сыуаажәлар рымаҵ аура ишазыскуа, сыжәлар ирымҭаны снапаҿы иҟало амчра ҳҳәынҭқарра Аконституциа, иахьатәи уи амш, уаҵәтәи уи аԥеиԥш рыхьчараз схы ишасырхәо. Жәлар рылахь соуааит иԥшьоу абри ахықәкы сацәхьаҵны саныҟала. Иа Анцәа Ду, суҳәоит Сыԥсадгьыли сыуаажәлари рымаҵ аураҿы амчи алшареи суҭарц!»
Бадра Гәынба ҭоуба анышьҭеиҵа ашьҭахь иадырҳәеит Аԥсны Аҳәынҭқарратә Гимн. Анаҩс, Жәлар Реизара Аиҳабы Лаша Ашәба Аԥсны Ахадас иалху Бадра Гәынба инапы иаиркит Ахада имчра атрибутқәа – Аԥсны Аҳәынҭқарра Абираҟ,Аԥсны Аҳәынҭқарратә Герб асахьа, «Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада» ҳәа аҩыра зну амҳәыр, иара убас Арбџьар Мчқәа ркомандаҟаҵаҩ хадак иаҳасабала Ахада иҵакы иахаҿроу аҳәа, аԥсуа лабашьа – аҟәыӷареи ахачҳареи ирсимволу.

Абри аышьҭахь Аҧсны Жәлар Реизара Аиҳабы Лаша Ашәба ажәа ииҭеит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада Бадра Зураб-иҧа Гәынба. Уи иқәгылараҿы иҳәеит: «Акыр иаҧсоу ҳауаажәлар, ҳаҭыр зқәу асасцәа! Ҳаҧсадгьыли ҳауаажәлари рымаҵ аура иазку иҧшьоу аусқәа ансыдыскыло аминуҭқәа рзы даҽа аамҭак еиҧшымкәа исныруеит схы иадысҵо аҭакҧхықәра. Исырҭаз агәрагаразы ҭабуп ҳәа расҳәар сҭахуп Аҧсны иқәынхо ажәлар зегьы. Имариамызт имҩаҧысыз алхрақәа, аамҭала ирыцын аиҿагыларақәа, аха ҳажәлар ишырҟазшьоу еиҧш, иаадырҧшит аҟәыҕара, Аҧсадгьыл аҧеиҧш азхәыцра.
Аҳәынҭқарра Ахада инапынҵақәа рынагӡара саналаго аамҭазы исҭахуп рҿаҧхьа схырхәарц Аҧсны Ахьыҧшымра зхы ақәызҵаз ҳаибашьцәа. Сшәыҳәоит урҭ афырхацәа минуҭктәи аҿымҭрала иаҳгәалаҳаршәарц.
Ҳаҭыр зқәу аҩызцәа алхрақәа ирылагӡаны Аҧсны араионқәа зегьы рҟны имҩаҧаҳгон аиҧыларақәа. Уаҟа ҳрылацәажәон ҳҳәынҭқарра аҿиаразы мҩақәас иҳбо. Ҳауаажәлар ржьара ҳхы иаҭәаҳамшьеит, иаҳзынамгӡо агәыҕрақәа раҳамҭеит. Убарҭ аиҧыларақәа ирҭагӡаны иазгәаҳҭон, иахьагьы исҳәоит, ҳажәлар ирыбзоураны снапаҿы иҟоу амчра ҧсыцқьарыла ҳауаажәлари ҳаҧсадгьыли рымаҵ аура ишазыскуа.
32 шықәса раҧхьа Аҧсны Аҳә­ынҭқарра раҧхьатәи Ахада Владислав Арӡынба инапхгарала ҳажәлар иргеит Аиаира ду. 2008 шықәса рзы аҧсуа ҳәынҭқарра Ахьҧшымра азханаҵеит адунеи аҟны зегьы реиҳа иреиҳау аҳәынҭқарра Урыстәылатәи Афедерациа. Ари аҭоурыхтә хҭыс иадҳәалоуп Аҧсны аҩбатәи Ахада ихьӡ Сергеи Уасил-иҧа Багаҧшь.
Ҳара иахьа Аҧсны анапхгара азҭо иаҳуалуп ҳҧызацәа иаҳзаанрыжьыз аус ахьчареи аизырҳареи. Ҳбызшәа аиқәырхара, ҳажәлар рҭышәнтәалара абзазара аҧҵара, аекономика арҿиара, Урыстәылеи Аҧсни реиҩызара арҕәҕәара, абарҭ роуп зегьы раҧхьа иргыланы хшыҩзышьҭра зҭатәу ҳусураҿы.
Ҳаидгыланы ҳаҧсадгьыл аинтерессқәа аҧхьагылара рыҭаны аус ҳаназнеи, хымҧада ауадаҩрақәа зегьы ҳариааиуеит. Агәра ганы сыҟоуп Аҳәынҭқарра аргылараҿы аихьӡара дуқәа шаҳзыҧшу».
Аҳәынҭқарра Ахада инапынҵақәа рынагӡарахь инеира иазкыз агәырҕьаратә еилатәара иалахәыз Урыстәылатәи Афедерациа Ахада Иусбарҭа анапхгаҩы актәи ихаҭыҧуаҩ Сергеи Кириенко Аҧсны Ахада Бадра Гәынба хаҭала дидныҳәало иқәгылара аԥсышәала далагеит. Иара убас иазгәеиҭеит Урыстәылатәи Афедерациа Апрезидент Владимир Владимир-иҧа Путин иҟынтәи адныҳәаларатә шәҟәы шаашьҭу. Уаҟа иаҳәоит: «Ҳаҭыр зқәу Бадра Зураб-иҧа, гәыкала ишәыдысныҳәалоит Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахадаразы шәнапынҵақәа рынагӡара шәахьалагаз. Ҳарҭ ҳҳәынҭқаррақәа реизыҟазаашьа ҿиоит аиҩызареи аусеицуреи рыла. Сақәгәыҕуеит Шәара Аҳәынҭқарра Ахадас шәыҟанаҵ урҭ аизыҟазаашьақәа иҵегьы рыҽдырҕәҕәап ҳәа.
Аиашьаратә жәларқәа Урыстәылеи Аҧсни иаку ҭоурыхла еидҳәалоуп. Ҳара ҳзы зегьы реиҳа ихадоуп Аџьынџьтәылатә еибашьра Ду аҟны Аиааира. Ари амш азгәаҭо аурысқәеи аҧсуааи иаадырҧшуеит иеибашьуаз рышҟа ирымоу аҳаҭыр.
Ааҧхьара шәысҭоит маи 9, 2025 шықәсазы Москва ақалақь аҟны имҩаҧысраны иҟоу Аџьынџьтәылатә еибашьра Ду аҟны игаз Аиааира 80 шықәса ахыҵра иазку аныҳәа ашҟа.
Даараӡа сеигәырҕьоит, акрызҵазкуа абри амш аҽны Урыстәыла аҳҭны-қалақь аҟны шәбара», – ҳәа азгәаҭоуп адныҳәаларатә шәҟәы аҟны.
Агәырҕьаратә еилатәара аҟны иқәгылаз Аахыҵ-Уаҧстәыла Ахада Алан Гаглоев Бадра Гәынба дидныҳәалао, иазгәеиҭеит Аҳәынҭқарра Ахада иалхрақәа рҟны иигаз аиааира шаҳаҭра шауа аҧсуа жәлар иара ишҟа иаадырҧшыз агәрагаразы. «Шәара шәыхьӡ аҧсуа жәлар агәыҕреи, аҭышәынтәалареи, аҿиареи адырҳәалоит. Агәра згоит, ишәымоу аҧышәа шәхы иархәаны, ишәаны-­изаны, стратегиатә қәыҧшыларыла азҵаарақәа рызнеира, аҳәынҭқарра аҿаҧхьа иқәгылоу ауадаҩрақәа рыӡбара шалнаршо. Ҳарҭ ҳажәларқәа реиҩызара ашәышықәсақәа иргәылганы иааргоит, ҳаиашьаратә еизыҟазаашьақәа аамҭала иҧышәоуп, ҳҭоурых узеиҟәымҭхо еидҳәалоуп», – иҳәеит Алан Гаглоев иқәгылараҿы. Иара убасгьы иазгәеиҭеит август 26, 2008 шықәса аҩ-жәларк рзы акрызҵазкуа рыцхәны аҭоурых аҟны ишаанхо. Ари амш аҽны Урыстәылатәи Афедерациа аҭоурыхтә ӡбамҭа аднакылеит, азхаҵара роуит Аҧсни Аахыҵ-­Уаҧстәылеи.
Аҧсны Аҳәынҭқарра Ахада ин­апынҵақәа рынагӡарахь инеира иазкыз агәырҕьаратә еилатәара аҟны иқәгылеит Никарагуеи, Венесуелеи, Приднестровтәи Молдавтәи Ареспубликеи рхаҭарнакцәа.
Никарагуа ацҳаражәҳәаҩ Альба Асусена Торрес Мехеиа Бадра Гәынба дидныҳәало, урысшәала Дырмит Гәылиа иажәеинраала даԥхьеит. Лара иазгәалҭеит аԥсуа жәлар рыԥсадгьыл аиқәырхареи ахьыԥшмреи рзы иаадырԥшуа афырхаҵара даараӡа ишыҳараку.
Агәырӷьаратә еилатәара иалахәын иара убасгьы ҳџьынџьуаа рхаҭарнакцәа, Урыстәылатәи аполитикатә, ауаажәларратә усзуҩы Сергеи Бабурин, Апсны анҭыҵ еиуеиԥшым аҳәынҭқарратәи, аполитикатәи, ауаажәларратәи усзуҩцәа уҳәа аӡәырҩы асасцәа.

Шарида Торчуа